تاریخچه و ریشه‌های پاستا در فرهنگ آشپزی ایتالیا
(Storia e Origini della Pasta nella Cultura Culinaria Italiana)
پاستا یکی از ارکان اصلی فرهنگ آشپزی ایتالیا محسوب می‌شود؛ نه تنها به‌عنوان یک ماده غذایی، بلکه به‌عنوان نمادی از هویت ملی. منشأ پاستا همواره موضوع بحث‌های تاریخی بوده، اما شواهد باستان‌شناسی، متون ادبی و مدارک فنی نشان می‌دهند که این ماده غذایی از دیرباز در ایتالیا وجود داشته است.
منشأ باستانی و روند تاریخی رشد
اولین نشانه‌های غذاهایی شبیه به پاستا در دوران اتروسکی و روم باستان دیده می‌شود. نویسندگانی چون سیسرون و هوراس در آثار خود به غذاهایی با نام لاگانا اشاره کرده‌اند؛ ورقه‌های نازک تهیه‌شده از آرد و آب که پخته می‌شدند و شباهت زیادی به لازانیای امروزی داشتند. با این حال، این محصولات هنوز به شکل پاستای خشک‌شده یا به‌صورت قالب‌های اکسترودشده (فرم‌داده‌شده با فشار) درنیامده بودند.
در دوران اوایل قرون وسطی، استفاده از خمیرهای تهیه‌شده با سمولینای گندم دوروم در جنوب ایتالیا – به‌ویژه در سیسیل – گسترش یافت. این تحول به‌واسطه‌ی تأثیرات فرهنگ عربی صورت گرفت. اعراب تکنیک‌های خشک‌کردن پاستا را معرفی کردند تا امکان نگهداری و حمل‌ونقل آن فراهم شود. واژه‌ی “ماکارونی” از قرن دوازدهم در اسناد سیسیلی دیده می‌شود.
تثبیت جایگاه در دوران رنسانس
در دوره رنسانس، پاستا نقش مشخص‌تری در آشپزی منطقه‌ای ایتالیا به خود می‌گیرد. برای مثال، در شهر ناپل، هنر تهیه‌ی فرم‌های بلند مانند اسپاگتی شکل می‌گیرد، در حالی که در شمال ایتالیا، پاستاهای تخم‌مرغی که با وردنه به‌صورت دستی باز می‌شدند رواج می‌یابد.
ورود گوجه‌فرنگی در قرن هفدهم – که در ابتدا به‌عنوان گیاهی زینتی شناخته می‌شد – در قرن نوزدهم شیوه‌ی طعم‌دهی به پاستا را متحول کرد و منجر به شکل‌گیری غذای نمادین “پاستا با سس گوجه‌فرنگی” شد که امروزه یکی از چهره‌های شاخص آشپزی ایتالیا محسوب می‌شود.
شناسایی بین‌المللی و ارزش فرهنگی
در قرن بیستم، پاستا به یکی از اجزای اصلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای تبدیل شد. ارزش تغذیه‌ای بالا، انعطاف‌پذیری در آشپزی و پیوند عمیق با سنت‌های خانوادگی، همگی در گسترش جهانی آن نقش داشتند. امروزه ایتالیا به‌عنوان زادگاه پاستا شناخته می‌شود؛ کشوری که بیش از ۳۰۰ نوع رسمی پاستا تولید می‌کند و ده‌ها گونه‌ی محلی و منطقه‌ای در آن رایج است.